Iraan, ayaa markale shaacisay in ay sii wadi doonto barnaamijkeeda nukliyeerka ujeeddo nabadeed leh, iyadoo sheegtay in aanay aqbali doonin wax cadaadis ah oo kaga yimaada dalalka reer galbeedka.
Wasiirka Arrimaha dibadda ee cusub, Abbas Araghchi, ayaa si cad u yidhi: “No enrichment, no deal” – taasoo macnaheedu yahay in aanay jiri doonin heshiis cusub haddii aan la aqbalin xaqa Iran u leedahay inay uranium-ka sifayso (enrich).
Wararku waxay sidoo kale tilmaamayaan in Maraykanka iyo xulafadiisa ay weli ka walaacsan yihiin heerka enrichment-ka ee Iran, kaas oo gaadhay ilaa 60%, taas oo aad uga sarreysa xadka 3.67% ee lagu heshiiyey heshiiskii nukliyeerka ee 2015 (JCPOA).
Dhanka kale, Iran waxay ku eedeysay Isra’iil iyo Maraykanka inay ka dambeeyaan weerarro sirdoon oo lagu bartilmaameedsaday xarumo cilmi-baaris iyo saynis, balse ay “ku fashilmeen inay joojiyaan horumarka dalku ku taagan yahay.”
Wasiirka amniga qaranka ee Iran, Ali Akbar Ahmadian, ayaa isna sheegay in dalkiisu “u taagan yahay inuu ilaaliyo wareegga shidaalka nukliyeerka iyo dhammaan goobaha enrichment-ka,” isagoo ku baaqay in “dunidu ixtiraamto xaqa Iran ee horumarinta tamarta nukliyeerka nabadeed.”
Barnaamijka nukliyeerka Iran wuxuu noqday mid ka mid ah qodobada ugu muranka badan siyaasadda caalamka, gaar ahaan Bariga Dhexe.
Waxa jira dhowr arrimood oo muhiim ah:
Istaraatiijiyadda Iran:
Iran waxay barnaamijkeeda u aragtaa astaan madax-bannaani iyo difaac siyaasadeed. Marka ay sheegto “nabad ujeeddo” haddana ay sii waddo enrichment heer sare ah, waxay ku jirtaa siyaasad laba weji leh: in ay kor u qaaddo awoodda deterrence, isla markaana ay cadaadis ku saarto reer galbeedka si loo aqbalo doorka ay doonayso ee gobolka.
Fashilka Heshiiskii JCPOA:
Tan iyo markii Maraykanku ka baxay heshiiska 2018, kalsoonidii labada dhinac way burburtay. Iran waxay hadda u muuqataa in ay u dhaqmayso iyadoo aan rajaynayn dib-u-heshiisiin dhab ah, balse isku dayaysa in ay kor u qaaddo miisaankeeda siyaasadeed iyo awoodda difaac ee gudaha.
Cunaqabatayn iyo Dhaqaale:
Inkasta oo cunaqabatayntu sii wiiqday dhaqaalaha Iran, haddana dalka ayaa awood u yeeshay in uu si dadban ula macaamilo waddamo sida Shiinaha, Ruushka, iyo Turkiga, taasoo siinaysa badbaado dhaqaale iyo suuqyo kale oo ay ka helaan tamar iyo hub.
Khataraha Gobolka:
Israel ayaa si cad u sheegtay in aanay aqbali doonin Iran oo leh awood nukliyeer, taasoo kordhin karta suurtagalnimada weerarro toos ah ama kuwa sirdoon.
Sidoo kale, dalalka Carabta qaarkood – gaar ahaan Sacuudi Carabiya – waxay ka baqayaan in Iran ay isu beddesho quwad nukliyeer ah oo xasiloonida gobolka khatar galin karta.
Cawaaqibta Caalamiga ah:
Haddii Iran sii waddo enrichment heer sare ah iyadoo aan la xakameyn, waxaa laga yaabaa in Maraykanka iyo Midowga Yurub ay dib u cusboonaysiiyaan cunaqabatayn cusub, taasoo si toos ah u saamayn doonta suuqa shidaalka iyo qiimaha tamarta adduunka.